Boz ayı, Batı dillerinde kahverengi ayı olarak bilinen ve Türkiye'de de bulunan bir ayı türüdür. Türkiye'deki türlerin rengi biraz daha açık tonda olduğu için boz ayı adını almıştır. Boz ayı yaşayan en büyük etçil canlılardan bir tanesi olmaktadır. Türkiye, Kıbrıs, Balkanlar, Kuzey Afrika, Kuzey Amerika ve Sibirya'da yaşayan türleri bulunan boz ayı sık avlanan ayılardandır. Bu nedenle Batı Avrupa'da belirli bölgelerde varlığını sürdürebilmektedir. 

BOZ AYININ ÖZELLİKLERİ;

Boz ayı fiziksel anlamda son derece heybetli bir tür olmaktadır. Ortalama boyları 2,8 metreye kadar ulaşabilen bu ayı türü, 600 kilograma kadar ağırlığa ulaşabilmektedir. Erkekleri dişilere oranla % 10 daha büyük olan boz ayının bazı türlerinde bu özellikler farklılık gösterebilmektedir. Örneğin; Alaska bölgesinde yaşayan boz ayıların 750 kilograma kadar ulaştıkları bilinmektedir. Bu boz ayı türü boz ayılar arasında en büyük tür olmaktadır. Kürkleri genellikle koyu kahverengi olan boz ayılar bölgelere göre ton olarak faklılık gösterebilmektedir. Ülkemizdeki açık renkli boz ayılar da buna en somut örnektir. Boz ayılar fiziksel olarak son derece güçlü hayvanlardır. Boz ayının bir pençe darbesi bir sığırı dahi tek seferde öldürebilecek düzeydedirler. Boz ayılar at kadar hızlı koşabilirler. Aynı zamanda çok da iyi birer yüzücüdürler.

Boz Ayı Türleri

Boz ayının 13 alt türü bulunmaktadır. Bunlar yaşadıkları bölgelere göre adlandırılmaktadır.

• Avrasya boz ayısı: Son derece güçlü bir yapıya sahip olan bu tür, fiziksel olarak biraz küçük olmaktadır. Anadolu ve Kafkaslar'da da rastlanan bu türün özellikle 20. yüzyılın başlarından itibaren sayılarında son derece ciddi düşüşler olmuştur. Ağırlıkları ortalama olarak 300kilogramı bulmaktadır.
• Kamçatka boz ayısı: Genel yaşam alanı Rusya'nın Kamçatka yarım adası olan bu tür iriliği ile bilinmektedir. Erişkin bir Kamçatka boz ayısının boyu 3 metreye ulaşabilmektedir. Kiloları da ortalama 700 kilogram civarında olmaktadır. Bu tür insanların yaşam alanlarına yakın bölgelerde bulunabildiklerinden bazen insanlara saldırma haberleri olabilmektedir.
• Marsika boz ayıları: Genellikle dağlık ve çorak arazilerde yaşamını sürdüren bu tür, İtalya sınırları içerisinde bulunmaktadır. Avrupa boz ayı türünün bir parçası olmaktadır.
• Mançurya boz ayısı: Koyu siyah renkli olan bu boz ayı türü, 300 kilogram ağırlığına ulaşabilmektedir. Beklenmedik zamanlarda insanlara saldırdığı görülmüştür. Genel yaşam alanı Mançurya bölgesi olduğu için bu ismi almıştır.
• Himalaya boz ayısı: Boz ayı türleri içerisindeki en büyük türlerden olmaktadır. 600 kilograma kadar ulaşabilen bu tür. Etçil olarak beslenmektedir. Genel yaşam alanı Himalayalar ve Hindistan'ın kuzey bölgesidir.
• Mavi ayı: Çin'in batısında Tibet'te yaşayan bu tür, açık kahverenkli bir tür olmaktadır.

Boz ayının bilinen diğer türleri; Gobi boz ayısı, Kuzey Amerika boz ayısı, Baja boz ayısı, Kodiak boz ayısı, Hokkaido boz ayısı olmaktadır. Bunların yanı sıra nesli tükenen boz ayılar; Meksika boz ayısı, Suriye boz ayısı, Atlas boz ayısı olmaktadır.

BOZ AYININ BESLENMESİ

Boz ayı besin seçeneği geniş bir canlı olmaktadır. Hem etçil hem de otçul olması rahat beslenme imkanı tanımaktadır. Boz ayı genel olarak kuş yumurtası, av hayvanları, böcekler ve böcek larvaları, bitki kökleri, meyveler ve sebzelerle beslenir. İlkbahar mevsiminde yiyecek bulamadığı zamanlarda yabani arı kovanlarına saldırmaktadır. Türkiye'deki ayı saldırıları da aslında bu nedenden kaynaklanmaktadır. Türkiye'deki boz ayı türü yiyecek bulamadığı zamanlarda insanların yaşam alanlarına girerek tarlalara, kovanlara ve ahırlara saldırmaktadır.

Boz Ayının Üremesi

Boz ayı çok eşli canlılardan olmaktadır. Bir dişi boz ayı birden fazla erkek boz ayı ile çiftleşebilmektedir. Çiftleşme mevsimi genellikle Mayıs ayı olmaktadır. Bu döneme kızışma dönemi denmektedir. Kızışma dönemi genellikle 10 gün ile 1 ay arasında değişebilmektedir. Boz ayı çiftleştikten hemen sonra dişi karnında gelişim başlamaz. Yavruların oluşmaya başlaması Ekim ayını bulabilmektedir. Zigot oluştuktan sonra da kısa sürede yavrular gelişmeye başlarlar. Ocak - Şubat aylarında dünyaya gelen yavrular gözleri kör ve tüysüz olarak doğmaktadırlar. Doğduklarında kiloları yalnızca 500 gram olmaktadır. Dişiler genelde tek seferde 3 veya 4 yavru doğurmaktadır. Doğan yavrular iki yaşına kadar anneleriyle birlikte yaşamaktadır. Bu süre içerisinde yavru boz ayılar annelerinden avlanma ve doğada yaşamayı öğrenirler. Bazı üreme dönemlerinde erkek boz ayılar anneyle tekrar çiftleşebilmek için yavruları öldürme eğiliminde olabilirler. 2 yılını dolduran boz ayı yavruları yavaş yavaş kendi başlarının çaresine bakmayı öğrenirler. 6 yaşına geldiklerinde de cinsel anlamda erginliğe ulaşmış olurlar. Bu yaş öncesinde dişilerin anne olması mümkün olmamaktadır. Normal koşullarda doğal ortamdaki bir boz ayı 20 yıl yaşayabilmektedir. Ancak kapalı ortamda bulunanların ömrü 15 yıl kadar daha uzayarak 35 yılı bulabilmektedir.